Γράφει ο Μάρκος Παλαμάρης για την κατηγορία
Προβληματισμοί Εν Τήνω
…»Και άμα βρέξει, πού θα σταλίσουμε 1 ;» λέει ένα γνωμικό της ενδοχώρας του νησιού μας. Ωστόσο, ας μην ανησυχούν οι αναγνώστες και λοιποί φίλοι του νησιού. Η Τήνος έχει πάψει να είναι «Υδρούσσα» εδώ και περίπου 100 χρόνια… Δε θα κουράσω τα ήδη κουρασμένα μάτια του ταλαίπωρου αναγνώστη, ο/η οποίος/α μπορεί να ανατρέξει στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, για να τεκμηριώσει την παρούσα θέση. Άλλωστε οι αριθμοί, η στατιστική και προπάντων η Ιστορία σπάνια λαθεύει.
Στη σύγχρονη ιστορία του νησιού, ήδη από το 1925 , αν δεν κάνω λάθος, με την σύσταση του Ειδικού Ταμείου Υδρεύσεως υπό τη σκέπη του Πανελληνίου Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου και τη μελέτη Υδρεύσεως Πόλεως Τήνου «συνταχθείσαν μεν υπό του αξιολόγου Μηχανικού Αλεξάνδρου Καλλίνσκη, θεωρηθείσαν δε υπό του Γενικού Διευθυντού Α. Τσαλίκη και του Τμηματάρχου κ.Παπαδάκη, αμφοτέρων ανωτάτων υπαλλήλων του Υπουργείου Γεωργίας» 2 διαφαίνεται το μείζον πρόβλημα ύδρευσης που αντιμετωπίζει η πρωτεύουσα του νησιού από τις περιορισμένες βροχοπτώσεις και κυρίως από την αθρόα προσέλευση των προσκυνητών τους θερινούς μήνες.
Ακέρατος, Μαρούλη, Γκου, Φερού Χωριού,Κουναρές, Αγίου Βασιλείου, Κυρίκλου, Χατζίρη… Ονόματα πηγών που ελέγχθηκαν προς δέσμευση – αργότερα όπως ήταν αναμενόμενο δεσμεύτηκαν και οι υπόλοιπες – για να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες του ανθρώπινου όγκου που διαχείμαζε και παραθέριζε στην πρωτεύουσα της Τήνου όλες τις εποχές του χρόνου.
Ευτυχώς ή δυστυχώς , ο καθένας κρίνει για τον εαυτό του- όχι μόνο η Τήνος, αλλά όλες οι Κυκλάδες οδεύουν τον δρόμο τους με τα γνωστά σε όλους μας αποτελέσματα (υποκειμενικώς κρινόμενα). Από τη μία, «της αναβροχιάς το ανάγνωσμα 3 », όχι μόνο εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής 4 , αλλά ,κυρίως, λόγω της ίδιας της φύσης των Κυκλάδων Νήσων (με μοναδική εξαίρεση κατ’εμέ την Άνδρο) . Από την άλλη, η ανθρώπινη παρέμβαση : αδειοδοτημένες ή μη υδρομαστεύσεις με γεωτρήσεις , για να εξυπηρετούνται οι επισκέπτες που κατακλύζουν το νησί από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο, πολυτελής προσθήκες παραλληλόγραμμων κατασκευών κατανάλωσης ύδατος, για να στολιστούν οικιστικά συγκροτήματα που βαυκαλίζονται ότι αντιπροσωπεύουν την ταυτότητα του νησιού και άλλα πολλά. Αποτέλεσμα;
-«Δεν ίβρεξε, δεν θα ‘χουμε νερό» .
-«Να διούμε ίντα ‘χουμε να γινούμε»
-«Ίνταμο θα τα κά’ουμε ι’φέτο που δε θα ‘χ νερό..;»
Σήμερα ο άνθρωπος, ξεπερνώντας το στάδιο προσαρμογής στο περιβάλλον προχωρά σε χρήσεις γης , αδιανόητες για δεκαετίες πριν, εκμεταλλεύεται φυσικούς πόρους σε αντίξοες συνθήκες και χρησιμοποιεί τα φυσικά αποθέματα για ίδιον όφελος ευρισκόμενος πλέον στο στάδιο ελέγχου του περιβάλλοντος 5 . Τα αποτελέσματα γνωστά.
Λύσεις υπάρχουν , προσπάθειες γίνονται από τις εκάστοτε αρχές, αλλά χωρίς θυσίες δεν υπάρχει σωτηρία. Μόνο όταν θυσιάζεις κάτι, κερδίζεις κάτι. Μόνο όταν βλέπεις ότι χάνεις κάτι , κάποιον, μόνο τότε γίνεται προτεραιότητά σου. Αλλά, τότε είναι αργά.
Ποτέ δεν είναι αργά για «αρχή μετανοίας» , όσον αφορά στην απαγκίστρωση από τις καταστροφικές ναρκισσιστικές πρακτικές που ακολουθούμε.
Ο άνθρωπος καλείται πλέον να προστατεύσει το περιβάλλον από τον ίδιο του τον εαυτό. Οι προβληματικές εκφάνσεις του ανθρώπινου υπερεγώ υπερτερούν και , εξ όσων μπορούμε να διαπιστώσουμε, οδηγούμαστε σε ένα άνευ προηγουμένου περιβαλλοντικό «κατάντημα».
Αν δεν είναι αυτό τραγική ειρωνεία 6 , τότε ποιο;
Υ.Γ. Την ίδια ώρα που η κοινή γνώμη αγωνιά για τα αποθέματα νερού, παράνομες κατασκευές, νομιμοποιήσεις κλπ συνεχίζουν να γίνονται σε όλο το νησί. Όλοι φέρουμε ευθύνη για αυτό που έρχεται και θα κληρονομήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας.
____________________________________________________________
1. Σταλίζω : ρ. Αναπαύομαι προστατευμένος από τα φυσικά φαινόμενα / βουκολικής προελεύσεως ρήμα
2. Λαγουρού Στ. Αλεξ., (1934), «Τα Έργα Υδρεύσεως Τήνου : Πλήρης Απολογισμός και Τέλειον Κάτοπτρον», Τήνος, σελ. 2-3
3. https://www.dimokratiki.gr/05-05-2023/leipsydria-poso-eyalota-einai-ta-ellinika-nisia/
4. https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/impact-changing-climate-land-use-and-water-usage-europe-s-water-resources-model-simulation-study
5. Στουρνάρας Κ. Γεώργιος ,(2001), «Φυσικό Περιβάλλον και Ιστορία της Τήνου, εκδ. Φιλιππότη, Αθήνα, σελ. 33
6. Θεατρικός χαρακτηρισμός της δραματικής τέχνης. Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζεται ειδικότερα η στιγμή της πλοκής της υπόθεσης, όπου οι πρωταγωνιστές αγνοούν την αλήθεια, ενώ την ίδια στιγμή οι θεατές
γνωρίζοντας τις πραγματικές αληθείς διαστάσεις των γεγονότων, συμμετέχουν στο δράμα αγωνιώντας για την εξέλιξη της υπόθεσης.