Αναδημοσίευση από travel.gr
ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΑΛΥ ΒΑΪΜΑΚΗ
Ένα κυκλαδίτικο νησί με πολύ έντονο το θρησκευτικό συναίσθημα, ιδιαίτερα την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας
Η Τήνος είναι από τα λίγα μέρη όπου τη Μεγάλη Εβδομάδα τηρούνται ακόμη τόσα πολλά παραδοσιακά έθιμα και θρησκευτικές τελετές – ορθόδοξες και καθολικές. Επιστέγασμα όλων είναι η «η κοινή τράπεζα της Αγάπης» που συμβολίζει τη συμφιλίωση και την αδερφοσύνη.
Στην Τήνο το θρησκευτικό συναίσθημα είναι έντονο και το Πάσχα κατανυκτικό, με πολλά από τα παλιά παραδοσιακά έθιμα να τηρούνται ακόμη. Ορθόδοξοι και καθολικοί συνυπάρχουν εδώ και αιώνες στο νησί και οι εκκλησίες τους συχνά βρίσκονται δίπλα δίπλα. Έτσι, εκτός από τα ορθόδοξα έθιμα και τις λειτουργίες, μπορείτε να παρακολουθήσετε και τα καθολικά – με κορυφαίο το μεσαιωνικό έθιμο των Μυστηρίων του Πάθους. Ένα άλλο ξεχωριστό έθιμο είναι η «Kοινή Tράπεζα Αγάπης», ή «Αγάπη», όπου ορθόδοξοι και καθολικοί συντρώγουν σε ένα κλίμα συμφιλίωσης και αδερφοσύνης.
Καθώς μπαίνει η άνοιξη το νησί ευωδιάζει από τα βότανα και τα αγριολούλουδα, τα άγονα τοπία πρασινίζουν και στολίζονται με δεκάδες χρώματα. Στα περιποιημένα ξωκλήσια (ο αριθμός των οποίων φθάνει τα 600) η άνοιξη και το Πάσχα γιορτάζονται μαζί. Φιλόξενοι καθώς είναι ανήμερα το Πάσχα οι ντόπιοι θα σας καλέσουν στις γιορτές και τα πανηγυράκια τους. Θα σας κεράσουν νόστιμους μεζέδες -όπως τηνιακά τυράκια και λούζα -παραδοσιακά πιάτα, κρασιά από τον περίφημο αμπελώνα του νησιού και γλυκόπιοτη, ελαφριά τηνιακή ρακή. Πάντα μετά μουσικής και χορού. Όλες αυτές τις γεύσεις θα τις απολαύσετε και στις ταβέρνες του νησιού που προετοιμάζουν ήδη τα ειδικά μενού του Πάσχα.
Πριν φθάσουμε όμως στην Ανάσταση, ας δούμε τα έθιμα και τις τελετές της Μεγάλης Εβδομάδας τις οποίες μπορείτε να παρακολουθήσετε κάνοντας διακοπές στο νησί.
Τα λυχναράκια και το καθολικό έθιμο των Μυστηρίων του Πάθους
Τουλάχιστον 10 ημέρες πριν από την Ανάσταση οι νοικοκυρές μαζεύονται στα σπίτια και όλες μαζί φτιάχνουν τα «τσιμπητά τυροπιτάκια» ή «λυχναράκια». Η γέμιση γίνεται με ολόφρεσκη ανάλατη τηνιακή μυζήθρα, αβγά, ζάχαρη, βανίλια και κανέλα. Οι ποσότητες είναι μεγάλες, γιατί θα στείλουν «λυχναράκια» στους συγγενείς τους σε άλλα μέρη της Ελλάδας και θα κρατήσουν αρκετά για τις γιορτές του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Μάρκου που έπονται. Τα γλυκά αυτά έχουν γίνει τόσο δημοφιλή ώστε θα τα βρείτε σε όλα τα ζαχαροπλαστεία του νησιού, όλο το χρόνο.
Την Μεγάλη Παρασκευή αξίζει να παρακολουθήσετε την αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου στη Μεγαλόχαρη και στον επιβλητικό ναό της Παναγίας του Ροδαρίου στην Ξυνάρα. Την ημέρα αυτή, στις μεγάλες καθολικές εκκλησίες τελείται το μεσαιωνικό έθιμο των Μυστηρίων του Πάθους. Σας προτείνουμε να πάτε στην Παναγία του Ροδαρίου νωρίς τη Μεγάλη Παρασκευή γιατί εκεί θα το παρακολουθήσετε στην πλήρη του μορφή. Είκοσι εννέα εργαλεία και αντικείμενα-σύμβολα των παθών του Χριστού, ζωγραφισμένα σε ξύλο ή χαρτόνι (τα καντράκια), υψώνονται διαδοχικά από παιδιά στο μέσον της εκκλησίας. Παράλληλα, ψάλλονται ομοιοκατάληκτα τετράστιχα σε λαϊκή γλώσσα.
Ο Επιτάφιος του Αγίου Νικολάου που μπαίνει στο νερό
Η βραδινή περιφορά του επιταφίου στα χωριά είναι πιο κατανυκτική, ενώ στην πόλη είναι πιο εντυπωσιακή. Εκεί, οι επιτάφιοι των τεσσάρων ενοριών μαζί με της Παναγίας συναντιούνται στη μαρμάρινη εξέδρα, στον πεζοδρομημένο δρόμο του παλιού λιμανιού, για να γίνει κοινή δέηση. Όπως θα παρατηρήσετε ο επιτάφιος της Μεγαλόχαρης είναι λιτά στολισμένος – και το ίδιο συμβαίνει με του Αγίου Νικολάου του Καθολικού της πόλης. Βλέπετε, τα ίδια τα έπιπλα των επιταφίων είναι τόσο περίτεχνα στολισμένα, ώστε αρκεί μια μικρή μόνο προσθήκη λουλουδιών.
Όταν τελειώσει η τελετή αυτή, ο επιτάφιος του Αγίου Νικολάου κατευθύνεται προς τον κοντινό ορμίσκο Καλάμια. Ακολουθήστε τον για να τον δείτε να μπαίνει στη θάλασσα μαζί με τον παπά, τους ψάλτες και τα εξαπτέρυγα, ενώ στην απέναντι βραχονησίδα ανάβουν σταυροί και τα καΐκια σφυρίζουν αποδίδοντας τιμές. Το συγκεκριμένο τελετουργικό, που έχει αποκτήσει φήμη γιατί είναι φαντασμαγορικό, καθιερώθηκε στις αρχές του 2000 με αφορμή των θάνατο δυο Τηνιακών σε ναυάγιο υπερπόντιου πλοίου.
Εντυπωσιακή είναι και η περιφορά του επιταφίου στο χωριό του Πύργου, όπου οι γυναίκες τον ραίνουν με μύρο από τα μπαλκόνια ή τα παράθυρα – έθιμο που τηρείται σε όλα τα χωριά. Μετά το τέλος της ακολουθίας της Μεγάλης Παρασκευής γυναίκες, άντρες και παιδιά ξεκινούν κρατώντας φαναράκια για να ανάψουν τα καντήλια στα ξωκλήσια.
Ανάσταση με κατάνυξη αλλά και «τριμπονιές»
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, γίνεται η Πρώτη Ανάσταση. Την ώρα που ψάλλεται το «Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην», ο παπάς κάθε ενορίας σκορπίζει λεμονόφυλλα. Μάλιστα, η παράδοση λέει ότι όποιος πιάσει λεμονόφυλλο πριν πέσει κάτω το βάζει στο πορτοφόλι του για «να ‘χει πάντα λεφτά». Αν το πιάσει ανύπαντρη κοπέλα, «θα παντρευτεί στον χρόνο». Στη διάρκεια της ημέρας στα σπίτια ολοκληρώνονται οι προετοιμασίες για το βράδυ της Ανάστασης και ετοιμάζεται η μαγειρίτσα. Εσείς, πάντως, για ένα νηστίσιμο μεσημεριανό μπορείτε να επιλέξετε το λιμανάκι του Πανόρμου, κοντά στον Πύργο με τις καλές ψαροταβέρνες και τα εστιατόρια που αντικρύζουν τη θάλασσα. Πολύ ωραία επιλογή είναι και ο όρμος Υστερνίων.
Έτσι όπως έχει εξελιχθεί το βράδυ της Ανάστασης σε όλη την Ελλάδα, τα βεγγαλικά ούτε στην Τήνο θα τα γλιτώσετε – ωστόσο μπορείτε να ρωτήσετε σε ποια από τα μικρότερα χωριά ανασταίνουν με λιγότερη φασαρία (και τι ώρα). Επιπλέον, στην Τήνο ρίχνουν και «τριμπονιές» με ειδικά όπλα τα οποία γεμίζουν από μπροστά: το έθιμο κρατάει χρόνια και ο κρότος θεωρούσαν ότι ξορκίζει το κακό. Αν επιλέξετε το προαύλιο της Μεγαλόχαρης για να κάνετε Ανάσταση, σας υποσχόμαστε ένα λαμπρό θέαμα, λόγω της μεγαλοπρέπειας του χώρου. Είναι πολύ πιθανόν (όπως είδα κι εγώ) λευκά περιστέρια να υψωθούν γύρω την ώρα που αρχίζουν οι καμπάνες να ηχούν.
Δείτε όλο το άρθρο στο travel.gr