Της Αναστασίας Ψάλτη
Πολιτικός Μηχανικός – Πρόεδρος της ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. «Μπατίκι»
Τα τελευταία χρόνια, με τον δραστικό περιορισμό των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δώσει μια έμμεση αλλά σαφή αναπτυξιακή κατεύθυνση στην Ελλάδα, προς μια αυστηρά καταναλωτικού τύπου «τουριστική μονοκαλλιέργεια». Ως συνέπεια, η χώρα μας ακολουθεί την εύκολη οδό της σχεδόν αποκλειστικής εξάρτησης από τον τουρισμό.
Πιστεύουμε ότι έχει φτάσει η ώρα να ξαναδούμε το παραγωγικό μας μοντέλο. Είναι η στιγμή ο πρωτογενής και ο δευτερογενής τομέας, που για πολλά χρόνια βρέθηκαν σε δεύτερη μοίρα, να επανέλθουν στις αναπτυξιακές μας προτεραιότητες. Το ίδιο ισχύει και για τη στήριξη των ανθρώπων της περιφέρειας, οι οποίοι είναι κατ’ εξοχήν συνδεδεμένοι με τη γη, με τα ζώα, με την πατρίδα και την κληρονομιά των προγόνων τους.
Η Τήνος μπορεί να αποτελέσει υπόδειγμα και παράδειγμα αυτής της προσπάθειας. Η συντήρηση, η επιβίωση, η ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, η σύνδεσή του με τον δευτερογενή τομέα παραγωγής και τον τουρισμό, η ανάδειξη και ο εμπλουτισμός της πολιτισμικής μας ταυτότητας είναι ο μόνος βιώσιμος δρόμος για την ανάπτυξη και τη συλλογική ευημερία του νησιού μας, αλλά και πολλών ακόμα νησιών και περιοχών της ελληνικής περιφέρειας.
Και είναι βιώσιμος για πολλούς λόγους. Πριν απ’ όλα η οικονομική ενίσχυση ενός εγχειρήματος αυτού του είδους είναι εφικτή, καθώς υπάρχουν ευρωπαϊκές επιδοτήσεις για ολιστική ανάπτυξη με βάση και την ιδιαίτερη ταυτότητα του κάθε τόπου. Επιπλέον είναι δυνατόν η τουριστική ανάπτυξη να συνδεθεί ευθέως με την πρωτογενή παραγωγή, εάν αποφασίσουμε να αξιοποιήσουμε κατά προτεραιότητα τους τοπικούς πόρους και τα προϊόντα μας με απώτερο στόχο την ισόρροπη ανάπτυξη της Τήνου.
Πριν απ’ όλα βεβαίως είναι ανάγκη να δημιουργήσουμε ένα τουριστικό προϊόν βασισμένο στην ταυτότητα του νησιού μας.
Άλλωστε η Τήνος είναι ανάγκη να προβάλλεται ως αυτό που πράγματι είναι, χωρίς μικρομεγαλισμούς και οράματα τουριστικού γιγαντισμού: ένας μικρός τόπος, αυτάρκης, που μπορεί να προσφέρει υγιεινή διατροφή, τοπικά αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα στη φυσική ή τη μεταποιημένη μορφή τους.
Ένας τόπος με πλούσια φύση και περιβάλλον, με μακραίωνη τέχνη και πολιτισμό, ο οποίος έχει στο κέντρο τους ανθρώπους του – όλους τους ανθρώπους του – και επιζητεί μια ανάπτυξη που θα τους περιλαμβάνει όλους και θα τους ωφελεί όλους, χωρίς να αφήνει στο περιθώριο τους ανθρώπους της παραγωγής, της τέχνης και της παράδοσης.
Στην προσπάθεια για την επίτευξη αυτού του στόχου η μικρή μας κλίμακα μπορεί να μετατραπεί στο πιο ισχυρό μας πλεονέκτημα. Η ταυτόχρονη και ισόρροπη ανάπτυξη του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα είναι ένα στοιχείο που μπορεί, για παράδειγμα, να εισφέρει τα μέγιστα στη γαστρονομία, η οποία ήδη σήμερα, σε έναν σημαντικό βαθμό, έχει αναδειχθεί ως τουριστικό προϊόν.
Η ισόρροπη ανάπτυξη και η περαιτέρω ενίσχυση του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα είναι δύο ισχυρά εργαλεία που, με την κατάλληλη αξιοποίηση, μπορούν να ισχυροποιήσουν τον τριτογενή τομέα, και ιδιαίτερα τον τουρισμό. Ένας τουρισμός που θα λειτουργεί ολόκληρο τον χρόνο, που δεν θα έχει στο επίκεντρό του μόνο τον ήλιο και τη θάλασσα, αλλά και τον πολιτισμό μας, είναι η προϋπόθεση για τη δημιουργία νέων, σταθερών θέσεων εργασίας.
Είναι στο χέρι μας να καθορίσουμε και τον επισκέπτη, αλλά και τον επιχειρηματία που θέλει να επενδύσει στο νησί μας. Είναι στο χέρι μας να προσελκύσουμε τουρίστες και επιχειρηματίες που το σέβονται και θα θέλουν να γίνουν μέρος μιας βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης, η οποία θα είναι επικερδής ακριβώς χάρη σε αυτά τα χαρακτηριστικά της. Είναι στο χέρι μας είναι να καθορίσουμε τους κανόνες που θα μας επιτρέψουν να ζούμε σ’ αυτόν τον τόπο και να τον απολαμβάνουμε, έχοντας οικονομική ευημερία και χωρίς να αποκλείουμε κανέναν από τις δραστηριότητες που είχε και καλύπτοντας την ανάγκη μας για τη σύνδεση με τη γη μας, τα ζώα μας και τους προγόνους μας.
Για τον σκοπό αυτό, το «Μπατίκι» έχει υποβάλει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Interreg MED δύο πλήρεις, τεκμηριωμένες και πρωτοποριακές προτάσεις που αφορούν τη δημιουργία αειφόρων τουριστικών προορισμών. Η μία αφορά τη δημιουργία μεσογειακού δικτύου παρατηρητηρίων στον τουρισμό (NETTOUR) και η άλλη την προώθηση του φιλικού στο περιβάλλον τουρισμού (Green Destinations). Οι προτάσεις μας έχουν δομηθεί σε συνεργασία με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου Γιάννη Σπιλάνη και εντάσσονται στο έργο REETOUR, που έχει ως στόχο τη συνύπαρξη του τουρισμού με το περιβάλλον.
Πρόκειται για το πρώτο βήμα μιας προσπάθειας που προωθεί την ολιστική προσέγγιση του τουρισμού και της βιωσιμότητας και την ανάδειξη της τοπικότητας στην οικονομική, παραγωγική, περιβαλλοντική και πολιτισμική διάστασή της. Άλλωστε η προτεραιότητά μας δεν είναι οι γενικόλογες υποσχέσεις, αλλά η παραγωγή συγκεκριμένου έργου. Έχουμε κάνει την αρχή και έχουμε ήδη τα πρώτα αποτελέσματα. Η επόμενη μέρα είναι κιόλας εδώ και θέλει να συμπεριλάβει όλους τους Τηνιακούς