Ο ναός του Αγίου Ιωσήφ στην Τήνο, κτίστηκε από το Τάγμα των Ιησουϊτών το 1860, είναι πετρόκτιστος και η ιδιαιτερότητά του είναι ο πλούσιος εσωτερικός του διάκοσμος τεχνοτροπίας Μπαρόκ, μιας τεχνικής που δεν συναντάμε πουθενά αλλού τόσο έντονα στην Τήνο και το κάνει να ξεχωρίζει από κάθε άλλο κτίριο.
Το παρακάτω άρθρο είναι της αρχαιολόγου Σοφίας Ανδριώτη, η οποία έχει μεγαλώσει στη Τήνο και ζει στην Αθήνα. Ενδιαφέρεται για τα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου της και είναι επιστημονική συνεργάτιδα του εκθετηρίου χώρου της Μονής των Ιησουιτών.
Οι φωτογραφίες είναι ευγενική προσφορά του Συλλόγου Φίλων του Ι.Ν. Αγίου Ιωσήφ Λουτρών Τήνου.
Το εσωτερικό του Ι.Ναού του Αγ. Ιωσήφ μετά τις πολλαπλές φθορές.
Τελικά πονούν πιο πολύ τα σημάδια της φθοράς του χρόνου ή της ανθρώπινης αμέλειας;
Η απάντηση περίπλοκη, όπως περιπλεγμένα στα δίχτυα ανεκπλήρωτων σχεδίων και αποφάσεων είναι και τα μνημειακά κτίρια του παρελθόντος. Ο άνθρωπος ως δημιουργός τέχνης είναι ταυτόχρονα και -πολλές φορές εσκεμμένα- και αυτουργός της. Είναι εκείνος που γνωρίζει και –εγκωμιάζεται για τη γνώση αυτή- το Υψηλό, το Καλαίσθητο, το Αρχαιοπρεπές ιδανικό. Βέβαια, το ενδιαφέρον του παγώνει σ’αυτό το στάδιο. Στον εξωτερικό, ψηλαφητό θαυμασμό, που δεν αγγίζει το ίχνος της μέθεξης που συνεπάγεται η ουσιαστική «εμβάπτιση» στην τέχνη.
Μέθεξη στην τέχνη, στην περίπτωση του καθολικού ναού του Αγίου Ιωσήφ στο χωριό Λουτρά της Τήνου για τον οποίο θα γίνει λόγος στο παρόν άρθρο, είναι η υπόσχεση στη μη περαιτέρω εκούσια εγκατάλειψή του.
Ο ναός αυτός είναι Η επιτομή των διπόλων. Είναι ο εκστασιασμός και ο θρήνος μαζί. Είναι η καλλιτεχνική έκφραση συνδυασμένη με την παραμέληση. Είναι το δέος της θέασης ενός τέτοιου ανθρώπινου δημιουργήματος και ο φόβος στην όψη των φθορών του. Είναι το βίωμα της χαράς στην αναγγελία συντήρησής του και της λύπης στην εικόνα της καθυστερημένης λήψης κρατικής ή άλλης οικονομικής βοήθειας. Είναι το μνημείο, που η ζωή του αιωρείται πάνω στο σχοινί της μοίρας.
Αναφερόμαστε ,αν μη τι άλλο, στο ναό πρότυπο του «τηνιακού νεοκλασικιστικού στυλ» και της ντόπιας καλλιτεχνικής μαεστρίας που μετρά ημέρες πριν την τελική του πτώση.
Το εσωτερικό του Ι. Ναού του Αγ. Ιωσήφ, όπως ήταν κατά την εγκατάληψη του, περί το 1990.
Ο Άγιος Ιωσήφ, του μοναστηριακού συγκροτήματος των Πατέρων Ιησουιτών στα Λουτρά της Τήνου, αναμετριέται με το χρόνο με συμμάχους του τις υπεράνθρωπες εθελοντικές ενέργειες του συλλόγου «φίλων του Αγίου Ιωσήφ». Αυτές και η συνδρομή οικονομικών πόρων του Υπουργείου Πολιτισμού τού δίνουν την ελπίδα ν’ατενίζει τη δόξα των χρόνων λειτουργίας του, τον 19ο και 20ο αιώνα.
Τα ίχνη των ανθρώπων του, του σφυγμού της ζωής τους και της μετέπειτα απουσίας τους, διαισθάνεται κανείς ήδη από το πρώτο κιόλας αντίκρισμα των εξωτερικών όψεων του μοναστηριακού αυτού συγκροτήματος.
Πριν προφθάσει το οπτικό αυτό ερέθισμα του επισκέπτη να γίνει συναίσθημα και σκέψη, διανοίγεται μπροστά του ένας υλικός κόσμος , ο εκθετήριος χώρος της Μονής των Ιησουιτών, η Ουσία του μοναστηριού μαζί με τον ναό, καρπός εθελοντικής πρωτοβουλίας.
Ναός και μοναστήρι είναι πια ένα κομμάτι ιστορίας ανοιχτό στους δυνητικά ενδιαφερόμενους ταξιδιώτες για περιπλάνηση στο χρόνο και στις περασμένες μνήμες.
Στο μικροσκοπικό αυτό χωριό της Τήνου, στα Λουτρά, η ζωντανή εθελοντική προσπάθεια για τη διαφύλαξη της Τέχνης και της υλικής διάστασής της, του ναού στην περίπτωσή μας, θυμίζει εποχές όπου η ομαδική προσφορά για τις επόμενες γενεές ήταν δεδομένη. Στα σύγχρονα χρονικά πλαίσια, που αποξένωση και ο ανθρώπινος εκφυλισμός υπερτερούν, οι «αφανείς» εθελοντές- φροντιστές του ναού και του μοναστηριού μάς παραδειγματίζουν με τα μεγαλεία της εκτίμησης και της δράσης για τ ’ανώτερα -ανθρώπινα ή μη- ιδανικά.
Ο εθελοντισμός είναι ζωτικός για την διάσωση του μνημείου αλλά όχι αρκετός. Η έκκληση για βοήθεια είναι αδιαμφισβήτητη.
Ως πότε η τύχη των αναγνωρισμένων μνημείων της διπλανής πόρτας θα εισπράττει τη δική μας ολιγωρία και του κράτους;
Το μοναστηριακό συγκρότημα των π. Ιησουιτών και ο Ι.Ναός του Αγ. Ιωσήφ στο χωριό Λουτρά Τήνου, από ψηλά.
Σοφία Ανδριώτη – Παν. Αναστόπουλος
Πηγή: politispress.gr