Κώμη Τήνου: Το κέντρο της περιοχής των Κάτω Μερών. Έδρα του πρώην Δήμου Περαίας (ένας από τους τέσσερις τότε Δήμους στην Τήνο) και έδρα της πρώην Κοινότητας Κώμης Τήνου.
Το όνομα του χωριού Κώμη, πέρα για πέρα Αρχαίο Ελληνικό, δηλώνει μεγάλο χωριό – Κεφαλοχώρι. Κάτοικοι γύρω στους 200.
Το πρώην Δημοτικό Σχολείο Κώμης, λειτούργησε μέχρι το 2000 και μόρφωσε πλειάδα μαθητών και μαθητριών. Σήμερα λειτουργεί ως Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ).
Υπάρχει και λειτουργεί το Περιφερειακό Ιατρείο Κώμης και φαρμακείο. Κέντρο για την περιοχή των Κάτω Μερών, με Σταθμό Χωροφυλακής μέχρι τη δεκαετία του ΄80.
Δυο χωριά σε ένα. Η Μέσα Κώμη με την επιβλητική Καθολική Ενοριακή Εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Αποκεφαλιστή και η Κάτω Κώμη με την Καθολική πρώην Ενοριακή Εκκλησία του Ονόματος της Παναγίας. Στο Ιερό Βήμα της Εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη δεσπόζει η μεγάλη εικόνα του αποκεφαλισμού του Προδρόμου, έργο του Ιταλού ζωγράφου Galliardi.
Ξεχωριστά χωριά στην αρχή, η Μέσα Κώμη και η Κάτω Κώμη, με δικές τους ενορίες, ενώθηκαν στο διάβα του χρόνου επιμηκύνοντας το χωριό, από τους πρόποδες του λόφου που οδηγεί στο άλλοτε χωριό της Σπηλιάς, μέχρι την περιοχή «Κοπανίστρες».
Με τις δικές τους πηγές για πόσιμο νερό και ξεχωριστό πλυσταριό για τη Μέσα και για την Κάτω Κώμη, διατηρούνται σε καλή κατάσταση μέχρι και σήμερα με τη φροντίδα κυρίως του τοπικού Πολιτιστικού Συλλόγου.
Σύμφωνα με ιστορικές πληροφορίες στην περιοχή της Κώμης υπήρχε κατοίκηση από τον 4ο π.Χ αιώνα, όπως αναφέρει σχετική επιγραφή.
Η Κώμη, αρχοντική, με ευφυείς και χαμογελαστούς κατοίκους, διακρίθηκε στην περιοχή των Κάτω Μερών και γενικότερα στην Τήνο, λόγω του εύφορου εδάφους της και των πολλών νερών της. «Ζηλεύτηκε» από τους κατοίκους άλλων χωριών της Τήνου. Βασική επαγγελματική απασχόληση των κατοίκων η αγροτική και η κτηνοτροφική ζωή, χωρίς να υστερεί στα άλλα επαγγέλματα και ασχολίες.
Οι κάτοικοι της Χώρας Τήνου μέχρι και πριν 40 – 50 χρόνια, αποκαλούσαν τους κατοίκους της Κώμης, σε επιστολές – προσκλήσεις τους, Γαιοκτήμονες, τίτλος τιμητικός, δείχνοντας την ευμάρεια των Κωμητιανών και το θαυμασμό τους από τους άλλους Τηνιακούς.
Για τα τότε δεδομένα της Τήνου και της σχετικά κλειστής κοινωνίας, ξεχώριζαν οικονομικά και κοινωνικά. Πολλοί από τους νοικοκυραίους της Κώμης, μέχρι και τα χρόνια της Κατοχής του ’40, είχαν στη δούλεψή τους τον «παραγιό», ο οποίος έκανε τις αγροτικές εργασίες, μένοντας ως μέλος της οικογένειας στο σπίτι του Νοικοκύρη.
Σήμερα στην περιφέρεια Κώμης (λιβάδι) καλλιεργούνται και εμπορεύονται, διάφορα λαχανικά, νόστιμα και τρυφερά. Πολλά από αυτά στέλνονται στην Αγορά της Αθήνας (κυρίως Αγκινάρες, παλιότερα Αγγούρια και Λεμόνια) και άλλα πουλιούνται από τους παραγωγούς στη Λαϊκή Αγορά της Χώρας Τήνου.
Υπάρχουν για τη διασκέδαση και την αναψυχή, παραδοσιακό Καφενείο, επιχειρήσεις Υγειονομικού Ενδιαφέροντος και μικρό Μάρκετ για τα ψώνια.
Οι Περιστεριώνες και οι Ανεμόμυλοι (ερειπωμένοι επί το πλείστον) δεν λείπουν από την Κώμη όπως και από άλλες περιοχές και χωριά της Τήνου.
Στην Κολυμπήθρα, (κάτοικοι 19 με στην απογραφή του 2001), επίνειο της Κώμης, θα απολαύσετε το μπάνιο σας και τις νοστιμιές των καταστημάτων γαστρονομίας της περιοχής.
–
Τήνος 28 Αυγούστου 2023
Νίκος Φώσκολος Καναλέτος
