Την παρέμβαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη θα ζητήσει ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος, αναφορικά με το θέμα των καθυστερήσεων από πλευράς των Υπηρεσιών του κράτους στην υλοποίηση έργων που έχουν να κάνουν με τη διαχείριση των απορριμμάτων στα νησιά της περιφέρειας.
Όπως έκανε γνωστό ο κ. Χατζημάρκος κατά τη χτεσινή Γενική Συνέλευση του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.) η οποία διεξήχθη στη Ρόδο παρουσία του δημάρχου Ρόδου κ. Αλέξανδρου Κολιάδη του γενικού διευθυντή του, Χρήστου Γαμβρούδη και πολλών μετόχων-δημάρχων από νησιά της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων, την Τετάρτη και την Πέμπτη 7 και 8 Φεβρουαρίου θα βρίσκεται στο Μέγαρο Μαξίμου και θα ενημερώσει σχετικά τον πρωθυπουργό για το θέμα.
Ειδικότερα, όπως τόνισε ο περιφερειάρχης και μάλιστα σε υψηλούς τόνους, θα πρέπει να σταματήσουν οι δικαιολογίες εκ μέρους υπουργείων και άλλων αρμόδιων Υπηρεσιών για έλλειψη προσωπικού και υποστελέχωση, κάνοντας λόγο για… γελοιότητες, τη στιγμή που ο Φο.Δ.Σ.Α., ο πιο υποστελεχωμένος οργανισμός της χώρας, παράγει έργο για όλα τα νησιά και αποτελεί παράδειγμα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι χτες ζητήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Φορέα να εκδοθεί και σχετικό ψήφισμα με το οποίο να ζητείται η επιτάχυνση των δρομολογημένων δράσεων του ίδιου αλλά και των δήμων.
Παράλληλα, ο περιφερειάρχης υπογράμμισε, ότι δυστυχώς «θύμα» αυτής της κατάστασης έπεσε και η πρόταση των 32 δήμων της περιφέρειάς μας αναφορικά με τις δράσεις ανάπτυξης υποδομών χωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών, ύψους 40 εκ ατ.ευρώ, η οποία δεν έτυχε έγκρισης έως τις 31-12-2023 δηλαδή μέχρι τη λήξη της χρηματοδοτικής περιόδου του ΕΣΠΑ 2014-2020.
Ο περιφερειάρχης παρουσιάστηκε μάλιστα χτες ιδιαίτερα ενοχλημένος από την απάντηση που δόθηκε από τον ειδικό γραμματέα Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΤΠΑ και ΤΑ, στον οποίο υποβλήθηκε σχετικό ερώτημα για την τύχη της συγκεκριμένης πρότασης. Στην επιστολή αναφερόταν, ότι η περιφέρεια σε συνεργασία με τον ΦοΔ.Σ.Α., υπέβαλε πρόταση ώστε να προχωρήσει στην ανάπτυξη υποδομών χωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών και γωνιών ανακύκλωσης διαφόρων τύπων.
Τα οφέλη της πράξης θα ήταν μεταξύ άλλων, η ανάδειξη των αναγκαίων μέσων και έργων υποδομής που απαιτούνται σε τοπικό επίπεδο προκειμένου να βελτιωθεί η διαχείριση των απορριμμάτων σε δημοτικό επίπεδο και να μειωθούν οι ποσότητες που καταλήγουν για ταφή ( ο δήμος Ρόδου πληρώνει πρόστιμο ετησίως 3 εκατ. ευρώ γι΄αυτό) και η ανάπτυξη νέων δράσεων που θα συμβάλουν στην ελαχιστοποίηση της επεξεργασίας των σύμμεικτων αποβλήτων στην περιοχή, δίνοντας έμφαση στην πηγή και στην εντατικοποίηση της ανακύκλωσης.
«Η εφαρμογή των συγκεκριμένων προτεινόμενων ενεργειών, όπως αυτές περιγράφονται στην Πρόταση, αποσκοπεί στην επίτευξη των εθνικών, γενικών και ειδικών ανά ρεύμα αποβλήτων, στόχων, όπως αυτοί έχουν καθοριστεί από την Ελληνική νομοθεσία, τον Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (Ε.Σ.Δ.Α.) και τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Νοτίου Αιγαίου.
Η εν λόγω πράξη μετά από μια πολύ μακρά περίοδο αξιολόγησης, διασκέψεων και ανταλλαγής εγγράφων, διευκρινήσεων, ζητημάτων τόσο με την Υπηρεσία σας όσο και για θέματα κρατικών ενισχύσεων έλαβε τελικά την από 03/11/2023 Διατύπωση Γνώμης από την ΕΥΚΕ, ενώ εν συνεχεία άμεσα εστάλησαν στην αρμόδια ΕΥΔ
τα απαιτούμενα επικαιροποιημένα έγγραφα (ΤΔΠ, χρονοδιαγράμματα, ΥΓΟΣ) ούτως ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία ελέγχου και να κλείσει η αξιολόγηση της Πρότασης. Δυστυχώς, για λόγους που δεν γνωρίζουμε, η πρόταση δεν έτυχε την αναμενόμενη έγκριση έως την λήξη (31-12-2023) της χρηματοδοτικής περιόδου του ΕΣΠΑ 2014-2020» ανέφερε στο ερώτημα που κατέθεσε ο κ. Χατζημάρκος ως πρόεδρος του Φο.Σ.Δ.Α..
Η Πρόταση του ψηφίσματος είχε ως εξής:
ΨΗΦΙΣΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΦΟΔΣΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ
ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΜΕΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΦΟΔΣΑ ΚΑΙ ΔΗΜΩΝ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΤΟ ΕΣΠΑ
Με το παρόν ψήφισμα, θα θέλαμε να εκφράσουμε την έντονη ανησυχία μας, αφενός για τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση δρομολογημένων “Έργων και δράσεων αρμοδιότητας του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου τα οποία είχαν υποβληθεί εγκαίρως
είτε από τους Δήμους είτε από τον ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου προς αξιολόγηση στο ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ 2014-2020 (το οποίο έληξε την 31/12/2023) χωρίς να έχουν τύχει την αναμενόμενη έγκριση και αφετέρου για την πορεία και την εξασφάλιση χρηματοδότησης και απρόσκοπτης υλοποίησης των ενταγμένων έργων αρμοδιότητας του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου (Βλέπε πίνακα).
Ενδεικτικά αναφερόμαστε στις κάτωθι πράξεις:
Αυτές οι πράξεις και τα συνοδά υποέργα αυτών (έργα, προμήθειες, δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, τεχνικοί σύμβουλοι κ.α.) πρέπει να χρηματοδοτηθούν πλέον από το νέο ΕΣΠΑ-ΕΠ-ΕΚΑ το πλαίσιο των νέων χρηματοδοτικών κανόνων της Ε.Ε.
Τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου και ο περιφερειακός Φο.Δ.Σ.Α., με τις δράσεις αυτές που αφορούν σε:
– έργα ανάκτησης και ανακύκλωσης υλικών και τα συνοδά έργα διάθεσης υπολειμμάτων
– ολιστικά προγράμματα εξοπλισμού χωριστής συλλογής (ανακυκλώσιμων υλικών, βιοαποβλήτων κ.ά.) της γεωγραφικής περιοχής εξυπηρέτησης τους, επιδιώκουν τη μετάβαση από τους ΧΑΔΑ ή ΧΥΤΑ στην ολοκληρωμένη διαχείριση σύμφωνα με τους στόχους των Οδηγιών Αποβλήτων της Ε.Ε και είναι σε απόλυτη συμφωνία με τα προβλεπόμενα στο ΕΠ ΠΕΚΑ 2021-2027.
Περίπτωση Α
Αφορά δύο (02) ώριμες δράσεις που έχουν υποβληθεί από τον ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου στο ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ το 2021 και το 2022 και οι οποίες είτε δεν έτυχαν την αναμενόμενη έγκριση είτε δεν αξιολογήθηκαν καθόλου :
– Τίτλος Πράξης «Δράσεις ανάπτυξης υποδομών χωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων στους δήμους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου» με Μ15 5131895 η οποία δεν έτυχε την αναμενόμενη έγκριση έως την λήξη (31-12-2023) της χρηματοδοτικής περιόδου του ΕΣΠΑ 2014-2020 ενώ είχε υποβληθεί από 17/06/2021
– Τίτλος Πράξης «Επέκταση Χώρου Υγειονομικής ταφής Μυκόνου» με Μ15 5183490 η οποία δεν αξιολογήθηκε ποτέ ενώ είχε υποβληθεί από 01/07/2022.
Η αιρεσιμότητα του ΠΕΚΑ 2021 – 2027 για τεχνικά άρτια ΠΕΣΔΑ προοιωνίζει πως οι πόροι του προγράμματος μπορούν να είναι διαθέσιμοι μετά την ολοκλήρωση των Περιφερειακών Σχεδιασμών.
Για την υποβολή και ένταξη νέων έργων στο νέο ΕΣΠΑ τέθηκαν προσφάτως πρόσθετες χρηματοδοτικές προϋποθέσεις από το ΥΠΕΝ (εγκύκλιος ΓΓΣΑΠ 07/11/2023) σε όλους τους ΦΟΔΣΑ οι οποίες εκτός των άλλων απαιτούν εκπόνηση Επενδυτικού Σχεδίου ΠΕΣΔΑ και Προκαταρκτικής μελέτης ολιστικού σχεδίου χωριστής συλλογής με στόχους ανά Δήμο, τα οποία μετά Θα πρέπει να ενσωματωθούν στις εκάστοτε Μελέτες ΠΕΣΔΑ και κατά συνέπεια στον ΠΕΣΔΑ Νοτίου Αιγαίου, ο οποίος έχει αποσταλεί στο ΥΠΕΝ από τις 25/10/2023, για να ακολουθήσει η έγκριση του, αφού μεσολαβήσει η διαβούλευση και έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), ήτοι μετά από 10-12 μήνες τουλάχιστον!
Υπ ‘αυτό το πρίσμα, αναδεικνύεται το κρίσιμο ζήτημα της ομαλής χρηματοδότησης των ‘Εργων που βρίσκονται σε φάση υλοποίησης και την κάλυψη του χρηματοδοτικού «κενού» που Θα υπάρξει.
Για τα δύο ανωτέρω έργα προτείνουμε:
1 Έκδοση άμεσα ειδικής πρόσκλησης ένταξης στον νέο ΕΣΠΑ με ονοματισμένες τις δράσεις και τον δικαιούχο και συνεπώς δεν θα υπάρχουν καθυστερήσεις μέσα από τη διαδικασία της συγκριτικής αξιολόγησης ή της αξιολόγησης σειράς προτεραιότητας. Οι διαχειριστικές ενέργειες έκδοσης ειδικής πρόσκλησης να γίνουν εντός Α’ 3μήνυ 2024, από τη διαχειριστική αρχή ΕΠ ΕΠΕΚΑ και οι εντάξεις το αργότερο έως τον Απρίλιο 2024.
2. Η προσαρμογή των ΠΕΣΔΑ στα νέα δεδομένα σύμφωνα με τη Σχετική Εγκύκλιο να μπορεί να εκπληρωθεί παράλληλα (και όχι ως διαδικαστικά προαπαιτούμενα) με τις παραπάνω προτάσεις μας για την επιτάχυνση των δρομολογημένων δράσεων. Διαφορετικά Θα έχουμε πάγωμα των ανωτέρω δρομολογημένων έργων/δράσεων του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου και των δήμων για τουλάχιστον 12 μήνες κάτι που ισοδυναμεί με μεγάλη οικονομική ζημιά για τους δήμους ως αποτέλεσμα των ποσοτήτων που οδηγούνται προς ταφή του τέλους ταφής.
Περίπτωση Β
Αφορά πέντε (6) ενταγμένα χρηματοδοτικά και δημοπρατημένα το 2023 έργα καθώς και μία (1) ενταγμένη χρηματοδοτικά και δημοπρατημένη το 2023 Προμήθεια Εξοπλισμού Διαχείρισης Βιοαποβλήτων σε οικίες της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
– Τίτλος Πράξης «Δράσεις Διαχείρισης Βιοαποβλήτων σε οικίες της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου» με Μ15 5158644.
– Τίτλος Πράξης «Μονάδα Επεξεργασίας στερεών αποβλήτων και κατασκευή νέου κυττάρου ΧΥΤΥ δήμου Σύρου-Ερμούπολης» με Μ15 5002450.
– Τίτλος Πράξης «Δράσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων στο Δήμο Άνδρου» με Μ15 5060722.
– Τίτλος Πράξης «Επεξεργασία υπολειμματικών σύμμεικτων Α.Σ.Α και προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων Νήσου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων» με Μ15 5131941
– Τίτλος Πράξης «Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων και Μονάδα Κομποστοποίησης δήμου Τήνου» με Μ15 5001925.
– Τίτλος Πράξης «Δράσεις για την ολοκληρωμένη διαχείριση αστικών αποβλήτων Πάρου και Αντιπάρου» με Μ15 5181144.
– Τίτλος Πράξης «Δράσεις για την ολοκληρωμένη διαχείριση αστικών αποβλήτων δήμου Λέρου» με Μ15 5001908.
Αυτά τα έργα (σε Τήνο, Λέρο, ‘Ανδρο, Πάρο) καθώς και το έργο της Προμήθειας Εξοπλισμού Διαχείρισης Βιοαποβλήτων βρίσκονται στο τελικό στάδιο κατακύρωσής τους και έχουν δυνατότητα συμβασιοποίησης εντός Α’ 4μήνου 2024 ενώ η Νάξος η οποία βρίσκεται στο στάδιο Δημοπράτησης έχει παγώσει λόγω προσφυγών.
Για το έργο της Σύρου αναμένουμε την ολοκλήρωση του προπαρασκευαστικού έργου έκδοσης της ΑΕΠΟ η οποία έχει καθυστερήσει σημαντικά για τη Δημοπράτησή του
Πρόσφατα διαπιστώθηκε πως περιβαλλοντικά έργα δήμων για τα οποία έχουν ολοκληρωθεί οι διαγωνιστικές διαδικασίες και είναι έτοιμα σήμερα προς Συμβασιοποίηση (όπως η Κατασκευή Πράσινων Σημείων στην νήσο Πάρο κ.α) έχουν παγώσει και θα καθυστερήσουν τουλάχιστον επιπλέον 2-3 μήνες από την δημοσίευση της σχετικής Πρόσκλησης του νέου ΕΣΠΑ εφόσον απαιτηθεί η σύναψη Προγραμματικών Συμβάσεων μεταξύ ΦΟΔΣΑ και των Δήμων καθώς για τις Προγραμματικές πέραν του καθορισμού των όρων αυτών και της λήψεως αποφάσεων των συλλογικών οργάνων θα απαιτηθεί και ο ανάλογος Προσυμβατικός έλεγχος αυτών.
Για τα έργα αυτά, καταβλήθηκε μια τεράστια πολυετή προσπάθεια (ωρίμανση, χρηματοδότηση, δημοπράτηση) σε συνεργασία με τους δήμους, με τον συντονισμό της ΓΓΣΑΠ του ΥΠΕΝ και δεν πρέπει να χαθεί ούτε μια ημέρα για την υλοποίησή τους, λόγω της μετάβασης στο νέο ΕΣΠΑ.
Για τα έργα αυτά Προτείνουμε:
1. Να προ-εγκρίνονται απρόσκοπτα από τη Διαχειριστική Αρχή του ΕΠ ΠΕΚΑ οι δημοπρατήσεις και οι υπογραφές συμβάσεων, χωρίς διαχειριστικές προϋποθέσεις μετάβασης τους στο νέο ΕΣΠΑ.
2. Για τα ήδη συμβασιοποιημένα έργα όπως:
– Τίτλος Πράξης «Ολοκλήρωση 2ου Κυττάρου ΧΥΤΑ Καρπάθου και προμήθεια εξοπλισμού διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων» με Μ15 5010434.
– Τίτλος Πράξης «Δράσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων στο Δήμο Μήλου» με Μ IS 5002059
να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση αυτών και να συνεχίσουν να εκτελούνται απρόσκοπτα με πληρωμή των λογαριασμών, με μεταβατική χρηματοδότηση μέσω Εθνικού ΠΔΕ μέχρι να γίνουν οι διαχειριστικές ενέργειες μετάβασής τους ώστε μετά να δηλωθούν και ως δαπάνες επιλέξιμες στο νέο ΕΣΠΑ.